Autore:
Peter Berry
Data Di Creazione:
18 Lugliu 2021
Aghjurnamentu Di Data:
13 Maghju 2024
Cuntenutu
Cunghjucazioni sò quelle parolle chì sò aduprate per unisce parolle in una frase o frasi inseme. Per esempiu: U Rossu è turchinu sò culori primari. (unione di parolle) /Aghju messu un vistitu novu quellu Babbu m'hà datu. (unione di pruposte o di suburazioni)
I Coniugazioni sò carattarizati da ùn avè micca un accentu è mancu ùn ammettenu un cambiamentu di genere o di numeru.
Vi pò serve:
- Nexus
- Connettori
Tipi di cunghjucazioni
Cunghjucazioni ponu esse siparate in dui gruppi maiò:
- Coordinatori. Aghjunghjenu frasi o parolle chì sò di listessa categuria sintattica, senza stabilisce un ordine di impurtanza trà elle. Dentru à e cunghjunzioni di cuurdinazione sò identificati i tippi seguenti:
- Scambi. Esprimenu l'alternanza trà l'opzioni unite: o, u. Puderanu esse cumpresu, sì e duie opzioni ponu esse valide. Per esempiu: Cunniscite a Francia o Spagna? o ponu esse escludendu, se determinanu una scelta trà l'elementi. Per esempiu: Vulete tè o caffè?
- Copulative. Esprimenu a somma o l'accumulazione di elementi omogenei: y, e, ni. Per esempiu: Sò andatu à piglià u tè cun Lucia è Juan.
- Distributivu. Sò aduprati per sprime l'alternanza. Per esempiu: ya-ya; Ora Ora; bè bè; esse-esse.
- Avversu. S'opponenu à duie pruposte per una per curregge l'altra: ancu, ma, più, quantunque, ma, quantunque.
- Subordinati. Determinanu un ordine gerarchicu trà e frasi o parolle chì si uniscenu. L'elementi chì si uniscenu sò di categuria sintattica diversa è unu hè subordinatu à l'altru. Puderanu esse:
- Cause. Trasmettenu u mutivu o a causa di a dichjarazione in a frase principale: dapoi, dapoi, perchè. Per esempiu: Ùn sò micca andatu à a festa perchè Eru malatu.
- Cundiziunali. Esprimenu una cundizione per ciò chì si dice in a frase principale da compie: furnitu, a menu chì, sì, furnitu. Per esempiu: Vi inviteraghju furnitu chì aiutami à urganizà.
- Paragoni. Facenu un paragone trà duie frase: più cà, cum'è, cum'è, cum'è. Per esempiu: Questu esame hè statu più duru quellu precedente.
- Cunsecutivu. Espressanu e cunsequenze chì esistenu trà una pruposta è l'altra: Cusì, cusì, cusì, più tardi. Per esempiu: Ùn mi sentu micca bè, cusì Sò andatu à lettu.
- Cuncessivu. Esprimenu difficoltà, ancu se ùn significa micca chì a proposizione principale ùn sia micca soddisfatta: ancu sì, ancu sì, ancu sì. Per esempiu: Ùn ti compru micca un ghjocu da più di fà un fiatu.
- Temporanea. Espressanu un ligame tempurale trà e prepusizioni: prima, dopu, mentre, quandu, appena, cum'è. Per esempiu: Chjama à a polizia à pena Aghju intesu a chjama à l'aiutu.
- Finali. Sò aduprati per sprime l'ughjettivu o u scopu di ciò chì si dice in a frase principale: cusì chì, cusì chì. Per esempiu: Aghju pulitu u bancone di a cucina, in ordine di pudete impastà quì.
Esempii di frase cù cunghjucazione
- Vogliu studià medicina o kinesiologia, ùn aghju micca decisu ancu. [Dilema]
- I mo genitori cunniscianu dighjà Parigi, Tuttavia, quest'annu ci anu da viaghjà torna. [Avversivu restrittivu]
- Pensu, dopu [Cunsecutivu]
- Pricate fate i compiti chì u maestru vi hà datu, avà anderete à arricà a vostra stanza. [Distributivu]
- U vostru ufficiu ùn hè micca in u centru altrimente à a periferia di a cità. [Avversivu esclusivu]
- U mo babbu m'avia spiegatu assai chjaramente cumu hè divisu da trè figuri, cusì Aghju fattu assai bè à l'esame. [Cunsecutivu]
- Andaraghju à vede u filmu di supereroi anchi si ùn ne sentite micca. [Cuncessivu]
- Avemu trovu a nostra casa taliChì a lascemu prima di parte in vacanze. [Cunfrontu]
- Aghju fame più Sò cusì nervosu chì ùn possu manghjà. [Avversivu restrittivu]
- Aghju studiatu tuttu u weekend Tuttavia, Aghju avutu prublemi lasciati senza indirizzu. [Avversivu restrittivu]
- Avemu fattu assai bè in a finale di u torneu anchi si l'archeru avia u dulore. [Cuncessivu]
- Dumenicheraghju u mo anniversariu da più di [Cuncessivu]
- Coperta tutti i mobuli perchè ùn vi macchiate di vernice. [Finale]
- In a classe plastica, dighjà pitturemu, dighjà disegnemu, dighjà tagliemu carti culuriti. [Distributivu]
- I visti assai cuntenti anchi si ùn anu micca fattu assai bè in u ghjocu. [Cuncessivu]
- Mamma m'hà purtatu ind'è u duttore datu què Ùn mi sentia micca bè. [Cause]
- U mo anniversariu hè dumane, ma A celebreghju dumenica. [Avversivu restrittivu]
- Andaraghju à visità i mo nanni dopu à chì finisce a classa d'inglese. [Tempurariu]
- Ùn mi piace micca u ghjacciu à a banana mancu quellu di fragola. [Copulativu]
- Simu felici per u ghjocu, anchi si avemu ligatu. [Avversivu restrittivu]
- Ti chjamu appena avè nutizie. [Tempurariu]
- Aghju fattu tutti i duveri u weekend, per u scopu di avè u weekend liberu. [Finale]
- Hà cuminciatu à piove à pena u ghjocu hà principiatu. [Tempurariu]
- Esteban è Ileana si n'andò in luna di miele versu a costa. [Copulativu]
- L'annunziu di u presidente bè pò esse oghje, bè puderia esse dumane. [Distributivu]
- Pudete andà à ghjucà cù i vostri amichi Iè finisci u compitu di lingua. [Cundiziunale]
- Vengu à circavvi in casa vostra furnitu accumpagnami per cumprà u vestitu per a festa. [Cundiziunale]
- U maestru ci hà dumandatu una carta pulitica di l'Europa dapoi avemu da amparà e capitale. [Cause]
- In questu ghjocu avemu messu più scopi quellu in u precedente. [Cunfrontu]
- Andaraghju à fà una spassighjata dopu Iè Smette di piove. [Cundiziunale]
- Chjamatu à u telefunu Mentre Mi bagnava. [Tempurariu]
- Ùn puderaghju micca andà à ghjucà à u football dumenica perchè Aghju torcitu a mo caviglia. [Cause]
- Falciava l'erba quandu U cane scappò. [Tempurariu]
- Faremu u travagliu à a fine di l'annu cù i studienti di quintu annu, piace l'annu scorsu. [Cunfrontu]
- Aghju fattu assai bè in i dui esami, cù chì Ùn averaghju micca da rinuncià à a fine. [Cunsecutivu]
- Sò andatu in panatteria per qualcosa di dolce prima [Tempurariu]
- Vi aiuteraghju cù i duveri finchè attenti à mè. [Cundiziunale]
- Torna à l'avvene trè hè cusì bonu Chì unu è dui. [Cunfrontu]
- Avemu riesciutu à raccoglie i soldi ch'è no aviamu prupostu, cusì anderemu in muntagna à a fine di l'annu. [Cunsecutivu]
- L'annu prossimu principieraghju l'università, a menu chì i mo parenti mi facenu un viaghju per visità l'Europa. [Cundiziunale]
- Aghju principiatu un cursu di pruduzzione è edizione audiovisiva. [Copulativu]
- Simu ghjunti in ritardu perchè era troppu tardi.
- Mi hè piaciutu u filmu anchi si era un pocu longu. [Avversivu restrittivu]
- Aghju purtatu l'ingredienti perchè femu a torta. [Finale]
- Ùn ghjunghjeremu micca a menu chì spiccia ti [Cundiziunale]
- Ùn possu manghjà farina mancu latticini in sta nova dieta. [Copulativu]
- Devu definisce se restu in sta pusizione o Curraghju per una nova. [Dilema]
- Si maritavanu ma anu annullatu u matrimoniu à l'ultimu minutu. [Avversivu restrittivu]
- Vuleriate una stanza privata o spartutu? [Dilema]
- Aghju da rivede datu què Mi sentu assai nervosu prima di l'esami. [Cause]