Cuntenutu
U articuli sò parolle chì determinanu u nome. A precedenu sempre è coincidenu cun ella in numeru è genere. Per esempiu: U a casa hè grande. (l'articulu "la" determina u nome "casa", chì hè singulare è femminile)
- Vede ancu: Frasi cù nome, articulu è aggettivu
Tipi d'articuli
Sicondu sì sò elementi chì l'emittente cunnosce dighjà o micca, sò divisi in specifici o indeterminati. Per esempiu: U u misgiu scalò a finestra. / A u ghjattu cullò per a finestra. In u primu casu, u mittente cunnosce u misgiu è si riferisce à un gattu specificu, mentre chì in u secondu casu si riferisce à un animale ch'ellu ùn cunnosce micca.
Articuli determinati. Sò aduprati quandu u lettore cunnosce digià l'elementu perchè ùn hè micca a prima volta ch'ellu hè chjamatu. L'elementi determinati sò:
- U (maschile singulare). Per esempiu: u campagna, u zitellu, u amore.
- U (femininu singulare). Per esempiu: u amaca, u Nonna, u curagiu.
- U (plurale maschile). Per esempiu: u ponti, u Adulti.
- U (plurale feminile). Per esempiu: u linzola, u studianti femine, u mutivi.
Indeterminatu. Sò aduprati quandu u lettore ùn cunnosce micca l'elementu postu chì hè a prima volta ch'ellu hè chjamatu. L'articuli indeterminati sò:
- Un unu (maschile singulare). Per esempiu: a ghjornu, unu megliu, a storia.
- Alcuni (plurale maschile). Per esempiu: qualchi pitture, qualchi cani.
- A (femininu singulare). Per esempiu: a canzone, a sposa, a idea.
- Unghie (plurale feminile). Per esempiu: unghie Windows, unghie amichi.
A questi articuli hè aghjuntu it, chì hè neutru, in più di cuntrazzioni à u (à + ellu) è di u (di + u).
Cumu travaglianu in a frase?
U rolu sintatticu di l'articuli hè di esse modificatori diretti, postu chì sò sempre attaccati à un nome è u mudificanu senza alcun elementu intermediari.
Cum'è mudificatore di un nome, l'articuli funzionanu cum'è modificatore direttu in ogni struttura sintattica induve ci pò esse un nome.
Per esempiu:
- A impiigatu ci hà citatu. ("u" hè MD di u core di u sughjettu)
- Daremu u parolla. ("u" hè u nucleu di l'ughjettu direttu)
- Javier, u fratellu maiò, hà pigliatu u capu. ("u" hè MD di u kernel d'apposizione)
Esempii di frasi cù l'articuli
- U e carte sò appesi quì.
- Per Natale vi daraghju u bambola chì hai dumandatu.
- U e mane ùn sò micca per mè.
- Avemu da sceglie a canzone per entre à u salottu.
- Vogliu piantà a arburu in u iardia.
- U i studienti anu urganizatu un torneu di calciu.
- Costume unghie noci da mette u torta.
- On u U test d'inglese hè andatu assai bè per mè, u prufessore mi hà fattu solu unghie arrigistrera in u cumpusizioni.
- Per u mo anniversariu aghju dumandatu a bicicletta.
- Hè L'aghju purtatu in casa perchè ùn si sentia micca bè.
- Ùn sò micca andatu oghje u ufficiu, aghju travagliatu da casa.
- U e zitelle andavanu à ghjucà à u salva.
- Aghju dui alfajores: unu per tè, unu per mè.
- Aghju preparatu a torta à a cicculata per dumane.
- Aghju purtatu sti fiori di u patio di a mo casa.
- U i zitelli ùn andavanu micca u scola perchè eranu malati.
- Aghju trovu a a mità, u un altru ùn la sò induve hè.
- Aghju compru unghie buttigli di champagne per celebrà u ad.
- U prufessore ci hà datu assai travagliu per u weekend.
- Aghju compru a biblioteca per mette tuttu u libri chì aghju.
- Mi piacerebbe piantà unghie fiori in questu lettu di fiori.
- Quandu sò surtitu, ci era qualchi zitelli chì ghjucanu u ballò.
- Portatu à u Maschji à u anniversariu di a cumpagnu di u
- U fattore m'hà lasciatu stu pacchettu per voi.
- Aghju compru qualchi cicculate da manghjà cun u caffè.
- U u duttore m'hà datu qualchi caramelle dopu à serve mi.
- U i studienti eranu à u parchì per u ghjornu di u
- TO u m'anu svegliatu dumane qualchi acelli chì anu cuminciatu à cantà u scola.
- Mittaraghju unghie tende sopra u cucina, cusì ùn entre micca tanta luce.
- Inflamemu qualchi palloncini da appiccà u porta d'entrata.
- U arburu hà qualchi assai belli ornamenti.
- aghju qualchi viti in u Toolbox.
- Per u mo anniversariu m'hà datu a Scatula di cicculate.
- In quellu parcu anu piantatu unghie belle rose.
- A u ghjucatore hè statu scordatu durante u partita.
- Per u festa, mi sò vistutu di u Spiderman.
- Chì bella stampa, innò it avia vistu.
- A mo mamma m'hà preparatu qualchi panini per u picnic.
- Postu ch'ella hè vegetariana, l'aghju preparata unghie ligumi à u Grill.
- À Ghjuvanni it Aghju vistu a settimana scorsa, un anniversariu.
- Leghje unghie pagine di u libru, ma ùn mi piacia micca.
- Mentre era in u salottu ci sò sedie, ma duverete purtà unghie quantu, allora nimu stà fermu.
- Purtà si a giacca chì hè fredda.
- aghju a ombrelli in più, in casu chì qualchissia abbia bisognu.
- Mi anu invitatu à a festa di custumi.
- Per u cena, mi prepareraghju a pollu cottu è it Aghju da accumpagnà cun unghie patata à u vapore.
- Iè u tardu hè bellu, andaremu à u parchì, sinnò, à u sinemà.
- Sò andatu in u libreria da cumprà qualchi libri per u zitelli.
- U l'annu scorsu simu andati in vacanze à u spiaggia, quist'annu vogliu andà u Catena muntosa u Andi.
- Aghju chjappu qualchi scaffali per voi di mette i vostri libri.
- Seguitate cù: Prunomi