![Alcani | Lectii-Virtuale.ro](https://i.ytimg.com/vi/TehdCxjFwrM/hqdefault.jpg)
Cuntenutu
U alcani sò una classa di idrocarburi in a quale un numeru variabile di atomi di carbonu sò uniti inseme da ligami singuli, cum'è un scheletru, è ogni atomu di carbonu hè à volta attaccatu à atomi d'idrogenu, chì pò esse eventualmente rimpiazzatu da altri atomi o gruppi chimichi.
A formula moleculare di alcani hè CnH2n + 2, induve C rapprisenta u carbonu, H riprisenta l'idrogenu è n raprisenta u numeru di atomi di carbonu. L'alcani sò idrocarburi saturati. Per chjamà li, u suffissu "-annu”.
Vi pò serve:
- Esempii di Alchini
- Esempii di Alcheni
Classificazione
Dentru à l'alcani, dui gruppi maiò sò di solitu ricunnisciuti cù una differenza impurtante trà d'elli: catena aperta (chjamatu ancu aciclicu) è catena chjusa (o ciclicu).
Quandu i cumposti à catena aperta ùn presentanu alcuna sustituzione di l'idrogeni chì accumpagnanu ogni atomu di carbonu, sò chjamati alcani lineari: quessi sò i più semplici alcani. Quandu presentanu una sustituzione, sò chjamati alcani ramificati. I sustituenti più cumuni sò gruppi idrossilici è metilici, è alogeni.
D’altronde, ci sò cumposti cù un ciclu unicu in a molecula è altri cù parechji; sò chjamati monociclichi è policiclichi, rispettivamente. Alcani ciclici ponu esse omuciclicu o eterociclicu.
- I primi sò furmati cù l'interventu esclusivu di l'atomi di carbonu.
- In questu ultimu, altri atomi participanu, per esempiu, ossigenu o zolfu.
Proprietà fisiche
In generale, e pruprietà fisiche di l'alcani sò cundiziunati da u massa moleculare (a so volta ligatu à a lunghezza). Quelli chì anu u numeru più bassu di carboni sò gasosu à temperatura ambienti, quelli chì vanu da 5 à 18 atomi di carbonu sò liquidi, è sopra stu numeru sò solidu (simile à a cera).
Esse menu densu cà l'acqua, tendenu à flutà sopra. In generale, l'alcani sò insolubili in acqua è solubili in solventi organici. Presentanu un altu gradu di energia di attivazione.
U alcani sò carattarizati da l'esse cumposti chimichi di assaipoca reattività, chì hè per quessa chì sò ancu cunnisciuti cum'è "paraffine" (in latinu, parum affinis significa "bassa affinità"). A reazione più impurtante chì l'alcani ponu subisce hè combustione, generendu calore, diossidu di carbonu è acqua in presenza di ossigenu.
L'alcani sò a basa per una varietà impurtante di reazzione assuciata à prucessi industriali assai impurtanti, essendu i carburanti più tradiziunali. Apparenu ancu cum'è prudutti finali di prucessi biologichi cum'è a fermentazione metanogenica realizata da alcuni microorganismi.
Esempii di alcani
Citaremu vinti alcani, cumprese alcuni cunnisciuti lineari è ramificati, versu a fine di a lista:
- Cloroformu (nome di fantasia di u trichlorometanu; CHCl3) - i vapori di sta sustanza sò stati aduprati cum'è anesteticu in u passatu. Hè stata abbandunata per questu scopu perchè hè statu trovu à dannà organi impurtanti, cum'è u fegatu o i reni. U so usu oghje hè principalmente cum'è solvente o refrigerante.
- Metanu (CH4) - questu hè l'alcanu più simplice di tutti: hè cumpostu da solu un atomu di carbonu è quattru idrogenu. Hè un gasu chì si faci naturalmente da a decomposizione di diversi sustrati organichi, è hè u cumpunente principale di u gas naturale. In i tempi recenti hè statu ricunnisciutu cum'è unu di i gasi chì cuntribuisce u più à u cusiddettu effettu di serra.
- Octane (C8H18) - questu hè l'alcanu à ottu carbonii è hè di grande impurtanza postu chì determina a qualità finale di u nafta, chì hè un mischju di diversi idrocarburi. Sta qualità hè misurata da u numeru d'ottanu o numeru d'ottanu di u carburante, chì piglia cum'è riferenza una bassa detonante (indice 100) è altamente detonante (indice 0).
- Esanu (C6H14) - hè un solvente impurtante, l'inalazione deve esse evitata, chì hè assai tossica.
- Butanu (C4H10) - cun u propanu (C3H8), custituiscenu i cosiddetti gasi petroliferi liquati (GPL), chì si formanu in sacchetti di gas durante u prucessu di estrazione di l'oliu. A sustituzione di a benzina o di u gasoliu da u GPL cum'è carburante hè di più in più prumossa, postu chì hè un idrocarburu più rispettosu di l'ambiente emettendu solu diossidu di carbonu è acqua in a so combustione.
- Icosano - hè cusì chì si chjama l'alcanu à vinti carboni (u prefissu 'ico' significa vinti)
- Ciclopropanu - adupratu prima cum'è anesteticu
- n heptanu - Questu alcanu hè quellu pigliatu cum'è riferimentu per u puntu zero di a scala ottana di benzina, chì seria u menu desiderabile, postu chì brusgia esplosivamente. Hè uttenutu da a resina di certe piante.
- 3-etil-2,3-dimetilpentanu (C9H20)
- 2-metilbutane
- 3-cloro-4-n-propileptanu
- 3,4,6-trimetil eptanu
- 1-fenil 1-bromoetanu
- 3-etil-4-metilhexanu
- 5-isopropil-3-metilnonanu
- biciclupropanu
- 1-bromopropanu
- 3-metil-5-n-propiloctane
- 5-n-butil-4,7-dietildecane
- 3,3-dimetil decanu
Vi pò serve:Esempii di Idrocarburi